Każdy z nas ponosi porażki, niezależnie od wieku i doświadczenia. To, jak na nie reagujemy, decyduje o naszym nastroju i podejściu do podobnych sytuacji w przyszłości. Jak nauczyć dzieci radzenia sobie z niepowodzeniami? Jak pokazać im, że może to być coś pozytywnego? Jaki wpływ ma na to przecenianie możliwości dziecka?
Dawaj dobry przykład, czyli czym jest modelowanie?
Dla dzieci rodzice są całym światem. To oni uczą je funkcjonowania w realiach, co ma przygotować je do życia w dorosłości. Jednak to, co przekazujesz dziecku, musi mieć odzwierciedlenie również w Twoim zachowaniu. Maluch, widząc różnicę między słowami a czynami dorosłych, nie będzie wiedział, jakie zachowania koniec końców są społecznie akceptowane. Jak więc pomóc dziecku radzić sobie z niepowodzeniami?
To samo dotyczy podejścia do osobistych porażek. Mówiąc dziecku, jak najlepiej sobie z nimi radzić, kiedy sam/sama reagujesz na nie niezdrowo, nie przyniesie oczekiwanych rezultatów. Pomagaj mu przeżywać trudne emocje i omawiaj z nim te mniej przyjemne doświadczenia. Pamiętaj, że najlepsza nauka, jaką możesz dać swoim pociechom, to dawanie przykładu, jak stawiać czoła losowym zdarzeniom takim jak porażki. Dzieci chłoną emocje dorosłych, więc następnym razem, kiedy poczujesz się gorzej, miej to na uwadze przy całościowej ocenie sytuacji, jeśli nie pomaga ona dziecku.
Rozmawiaj z dzieckiem o niepowodzeniach i zachęcaj je do stawiania im czoła
W rozmowach z dziećmi o porażkach i niepowodzeniach kluczowe jest, aby zrozumiały, że są one naturalną częścią życia i nie oznaczają końca świata. Na bieżąco pomagaj swojemu maluchowi zrozumieć, że nawet gorsze momenty mogą dostarczyć cennych lekcji. Kojarzysz historie ludzi sukcesu, którzy ponieśli liczne porażki przed dojściem na szczyt? Możesz opowiadać dziecku takie anegdotki ze swojego życia ☺.
Bardzo ważne w procesie akceptacji niepowodzeń jest chwalenie wysiłku dziecka, niezależnie od wyniku. Istotne, aby dziecko wiedziało, że trud i determinacja są ważne, nawet jeśli nie prowadzą do natychmiastowego sukcesu. Takie pochwały zaspokajają potrzebę sprawczości i dają poczucie przyjemności w waszej relacji. Uświadom dziecku, że umiejętność radzenia sobie w takich sytuacjach jeszcze przyjdzie, a na razie ma prawo popełniać błędy. To pomoże mu zrozumieć, że efekty niektórych działań mogą być widoczne dopiero po dłuższym czasie i przebyciu pewnej drogi. Łatwiej będzie mu również pokonać gorzki smak porażki w życiu dorosłym. To, jak dziecko teraz przeżywa niezadowolenie, ma wpływ na jego samoocenę i pozytywne przekonania.
Jak wesprzeć dziecko w radzeniu sobie ze stresem związanym z porażką?
Pomóż dziecku rozwijać odporność psychiczną poprzez wspieranie go w trudnych sytuacjach i uczenie technik radzenia sobie ze stresem. Odwróć sytuację stresową, czyli omów z dzieckiem, co pozytywnego może wyniknąć z niepowodzenia. Razem odkryjcie lekcje, które wyciągnie z doświadczenia, i to, jakie zmiany może wprowadzić, aby uniknąć podobnych sytuacji w przyszłości. Twoja pociecha wzięła udział konkursie, do którego długo się przygotowywała, lecz nie zajęła wysokiego miejsca? Zdobyta wiedza zostanie z nią przecież na długo, a swoich sił może spróbować w kolejnej rywalizacji.
Ważna jest również kwestia przestrzeni do wyrażania swoich emocji związanych z porażką. Uważnie słuchaj dziecka i zapewnij, że jesteś, aby dać mu wsparcie i pomóc poradzić sobie z trudnościami. Pokaż spojrzenie na sytuację z szerszej perspektywy i zakomunikuj, że jedna porażka nie mówi o tym, jakie dziecko jest, a pokazuje, co może zmienić na przyszłość. Zastanówcie się wspólnie, jakie kroki możecie podjąć, by przyjęta strategia zadziałała lepiej. Upewnij się, że Twój maluch wie, że istnieją inne sposoby osiągnięcia sukcesu. Może Ci w tym pomóc opieranie się na przykładach z życia Twojego lub kogoś, kogo znacie. Zadaj maluchowi pytanie: „Czego się tym razem nauczyłeś/nauczyłaś?” lub „Co następnym razem zrobisz inaczej?”. Pozwól dziecku na samodzielne poszukiwanie strategii, nie podsuwaj gotowych rozwiązań. Takie pytania koncentrują się na pozytywnych stronach przeżycia i pomagają zrozumieć, że porażka też może nieść ze sobą coś pozytywnego.
Zachęcaj dziecko do próbowania nowych rzeczy i wyzwań, a także do doceniania swoich osiągnięć. Budowanie pozytywnej samooceny i pewności siebie na różnych polach pomoże mu radzić sobie z niepowodzeniami w bardziej budujący sposób. Dziecko, które wie, jak postępować w przypadku porażki, będzie pewniejsze w życiu i relacjach z innymi.
Jak akceptować porażki i nauczyć tego dziecko?
Nie oceniaj ani nie krytykuj dziecka za niepowodzenia. Zamiast tego skup się na wspieraniu i wyrażaniu empatii. Dziecko dostało kolejną złą ocenę z tego samego przedmiotu? Ma przez to trudny moment, bo zaczyna myśleć, że jest głupie i nigdy nie nauczy się matematyki. W takich sytuacjach przede wszystkim zaznacz, że nauka to proces, w którym wesprzesz je na każdym etapie. Pamiętaj też o tym, że każdy posiada inne predyspozycje. Niezrozumienie matematyki nie świadczy o tym, że maluch nie czuje się świetnie w nauce innego przedmiotu. Obserwujcie wspólnie, co idzie mu lepiej i co sprawia mu radość. Skupcie się na tych mocnych stronach i nie dajcie porażce przejąć kontroli nad samopoczuciem czy kondycją emocjonalną Twojej pociechy. Musisz się wykazać wytrwałością, by dać dziecku dobry przykład.
Wsparcie malucha jest kluczowe
Pomóż maluchowi określić cele, które są realistyczne i osiągalne, a także powiązane z jego umiejętnościami i możliwościami. Unikaj naciskania na nieosiągalne cele, które mogą prowadzić do poczucia niepowodzenia. Zastanów się, czy nie narzucasz dziecku swoich marzeń, a ono w potrzebie zdobycia Twojego uznania nie zmusza się do ich osiągania. Nieprzepracowane porażki pchają ludzi do zachowań destrukcyjnych – z powodu przegranej rozładowują frustracje na innych, a popełnione błędy prześladują ich przez długie lata. Jeśli potrzebujesz wsparcia w takiej rozmowie, zajrzyj do naszego poradnika: https://emocjolandia.pl/produkt/poradnik-dla-rodzicow-jak-rozmawiac-z-dzieckiem-o-trudnych-emocjach-2/. Znajdziesz tam praktyczne porady niezbędne do zarządzania trudnymi emocjami rodzica i dziecka.
Cierpliwość
Akceptowanie porażek to proces, który wymaga czasu. Uzbrój się w cierpliwość i gotowość do wielu rozmów z dzieckiem na ten temat, a także do pracy nad sobą. To pomaga przełamywać fałszywe przeświadczenie o ciągłych porażkach. Ponadto umożliwia dziecku wyrażanie swoich uczuć w bezpiecznych warunkach. Wspólne analizy sytuacji podnoszą jego samoocenę i pomagają mu wyciągać wnioski.
Ważne, aby uczyć maluchy, że porażki są częścią codzienności i że wartość dziecka nie jest określana przez niepowodzenia. Wspieranie pociechy w budowaniu odporności psychicznej i umiejętności radzenia sobie z trudnościami jest kluczowe dla pozytywnego rozwoju emocjonalnego i społecznego. Daje też dziecku poczucie, że może na Ciebie liczyć w każdej sytuacji i że pomożesz mu przejść przez trudne chwile.