Świat cyfrowy to obecnie ogromna część życia każdego z nas. Dzieci również korzystają z technologii i Internetu, który jest udogodnieniem i świetnym wynalazkiem, ale ma też ogromne minusy. Dlatego kluczowe dla rodziców powinno być zrozumienie wpływu cyberprzemocy i hejtu na emocje najmłodszych.
Cyberprzemoc, czyli agresywne zachowania online, może poważnie wpływać na zdrowie psychiczne i emocjonalne dziecka, pozostawiając długotrwałe ślady na jego psychice. Jakie są skutki takich działań i jakie kroki podjąć, aby skutecznie chronić dziecko przed negatywnymi doświadczeniami online?
Jak przejawia się cyberprzemoc?
Cyberprzemoc i hejt obejmują szereg zachowań agresywnych w środowisku online, które mają na celu zaszkodzenie innym internautom, pogorszenie ich samopoczucia oraz zaburzenie poczucia własnej wartości. Może to obejmować obraźliwe wiadomości, publiczne upokarzanie, rozprzestrzenianie nieprawdziwych informacji, groźby, wykluczanie z grupy, a nawet szkalowanie przez manipulację obrazami czy filmami. Te formy cyberprzemocy mogą prowadzić do poważnych konsekwencji emocjonalnych dla dzieci, które trudno cofnąć.
Bullying w szkołach funkcjonował już przed erą Internetu. Osaczanie, poniżanie, dokuczanie – kiedyś te zjawiska też występowały, pozostając w murach szkół. W dzisiejszych czasach upublicznianie intymnych informacji o kimś, ośmieszanie i szkalowanie są możliwe na skalę światową poprzez technologię. Dzięki temu są one na szczęście również łatwiej wykrywalne i szybsze do udowodnienia. Jak wiemy, w Internecie nic nie ginie, każdy z nas podczas aktywności w sieci zostawia po sobie ślad cyfrowy. Jeśli Twoje dziecko doświadczy takiego zjawiska, z pewnością znajdziesz na to konkretne dowody.
Co możemy uznać za przemoc w Internecie?
- Nieprzyjemne komentarze pod postami
- Agresywne wiadomości
- Podszywanie się pod inne dziecko
- Zastraszanie i szantażowanie
- Rozpowszechnianie wstydliwych materiałów
- Przekazywanie prywatnych rozmów i materiałów innym osobom
- Włamanie się na konto
- Osoby z nieczystymi intencjami wobec dzieci często szukają swoich ofiar online
Skutki przemocy w Internecie u dzieci
W obecnych czasach dzieciaki, głównie te starsze, buszują w Internecie i mediach społecznościowych sporo czasu. Uwidoczniło się to szczególnie w czasie pandemii, kiedy dla dziecka koniecznością stało się spędzanie większości dnia przy komputerze podczas zajęć zdalnych i nauki w późniejszych godzinach.
Dziecko, które padło ofiarą przemocy lub hejtu w Internecie, może czuć się osaczone, zastraszone i przeżywać wiele negatywnych emocji. Długoterminowo będzie to skutkowało zaburzeniem poczucia własnej wartości. Świat wirtualny narzuca obecnie bardzo dużo wzorców tego, jak maluchy mają wyglądać i czym powinny się interesować. Jeśli nie pasują do konkretnych ram, są hejtowane, szczególnie za wygląd. A to znacząco wpływa na samoocenę dzieci i młodzieży.
Bardzo ważne, by nie oceniać dziecka przez pryzmat takiej sytuacji ani nie karać, np. zakazem korzystania z Internetu czy szlabanem. To nigdy nie jest jego wina, że stało się ofiarą. Kluczowe będzie wsparcie go w domu i podjęcie odpowiednich działań, które powinny zakończyć bullying, a mianowicie zgłoszenie sprawy odpowiednim służbom. Zareaguj, zanim dojdzie do poważniejszych konsekwencji, np. problemów psychicznych czy samobójstwa.
Długotrwałe prześladowanie dziecka może skutkować również ogromnymi problemami ze zdrowiem fizycznym. Dręczony maluch będzie zmagał się z bezsennością, bólami głowy i brzucha. Będzie też rozdrażniony, a nawet agresywny.
Jak chronić dziecko przed przemocą w Internecie?
Niektórym może wydawać się, że najlepszym sposobem na ochronę dziecka będzie całkowite odcięcie bodźca, z którego może wyniknąć zagrożenie. Nie jest to jednak rozwiązanie problemu. Cyfryzacja postępuje, to na technologii zaczyna się opierać cały świat i takie ograniczanie dziecka może skutkować jego problemami w dostosowaniu się do realiów. Warto podejść do tego tematu z rozsądkiem i mając pełną świadomość zagrożeń oraz sposobów, jak im zapobiegać.
Jeśli chcesz mieć pewność, że żadne nieodpowiednie treści nie pojawią się na ekranie Twojego dziecka, pomyśl o zastosowaniu zewnętrznych narzędzi monitorujących i filtrujących treści, które maluch przegląda w sieci. Pomocne mogą być filtr SafeSearch czy aplikacja Bark. Zablokują one nieodpowiednie reklamy, niecenzuralne słowa oraz całe treści wideo i strony, które są dla dzieci niewskazane.
Okaż zrozumienie
Istotne jest, by obserwować swoje dziecko po powrocie ze szkoły i odpowiednio odczytywać zmiany w jego nastroju. Ogrom lekcji, obowiązków i zajęcia dodatkowe mogą być przyczyną zmęczenia i drażliwości. Rozmawiaj ze swoją pociechą, aby mieć pewność, że nie kryje się za tym dodatkowy problem.
Na bieżąco rozmawiaj z dzieckiem nie tylko na temat tego, co się dzieje w szkole, ale również z kim rozmawia na komunikatorach, czy klasa ma gdzieś grupową konwersację, w jaki sposób są tam prowadzone rozmowy. Pamiętaj, że dziecko przyjdzie do Ciebie z problemem prześladowania, jeśli wasza relacja będzie oparta na zaufaniu. Rozmowa nie może przypominać przesłuchania, w czasie którego szukasz powodu, by mieć do niego pretensje.
Jeśli dziecko boi się kary i krytyki z Twojej strony, będzie tłumić wszystkie problemy, co po czasie doprowadzi do eskalacji problemu. Zainteresuj się tym, co robi w wolnym czasie, ale nie wywieraj presji. Załóż konto na portalach, na których się udziela, zobacz, jak to wygląda od podszewki, aby potem wiedzieć, jak z im o tym rozmawiać.
Nawet jeśli masz pewność, że Twoje dziecko nie jest ofiarą przemocy w Internecie, nadal uświadamiaj je, jak zły to jest proceder, i reaguj, jeśli dowiesz się, że inne dziecko w szkole padło ofiarą przemocy w sieci.