Człowiek jest istotą społeczną – już od pierwszych dni swojego życia potrzebuje innych, by przeżyć. Bycie we wspólnocie daje poczucie przynależności i bezpieczeństwa, umożliwiając zaspokajanie potrzeb fizycznych, psychicznych i emocjonalnych poszczególnym jej członkom. To jakość relacji z innymi sprawia, że czujemy szczęście i spełnienie. Czasami zdarza się jednak tak, że bycie w grupie okazuje się trudne – za trudne…
Czym jest TUS?
Tym, co na różnych etapach życia pomaga rozwijać kluczowe kompetencje społeczne są zajęcia z zakresu Trening Umiejętności Społecznych. To forma psychologicznej interwencji, która ma na celu rozwijanie umiejętności społecznych uczestników – dzieci, młodzieży, a także dorosłych i seniorów. Są to przeważnie spotkania w małych, maksymalnie 6-8-osobowych grupach, podczas których uczestnicy zdobywają zdolności społeczne adekwatne dla ich poziomu wiekowego i rozwojowego.
Ważnym elementem prowadzenia zajęć TUS jest dobór pomocy, które w naturalny sposób korespondują z tematyką spotkań. Karty, gry czy ilustracje mogą wspierać proces uczenia się poprzez zabawę, refleksję i rozmowę – a jednocześnie odpowiadają na aktualne potrzeby rozwojowe uczestników.
TUS skupia się przede wszystkim na budowaniu i rozwijaniu takich zdolności jak:
- rozpoznawanie, nazywanie i bezpieczne wyrażanie emocji
- stosowanie technik samoregulacyjnych i wyciszających
- nawiązywanie i utrzymywanie prawidłowych satysfakcjonujących relacji społecznych
- rozwiązywanie konfliktów
- przestrzeganie zasad i norm społecznych
- zwiększanie poczucia własnej wartości i wiary w swoje możliwości
- zwiększanie poczucia sprawstwa i asertywności
TUS dla dzieci i młodzieży
Tak naprawdę każde dziecko może wynieść coś dobrego i wartościowego z zajęć TUS – wszyscy przecież cały czas zdobywamy nowe umiejętności, również te w obszarze relacji interpersonalnych. Rozwijanie kompetencji społecznych to proces, który warto wspierać na różnych etapach życia.
Dostosowanie narzędzi do grupy wiekowej i rodzaju trudności, z jakimi borykają się dzieci, jest tutaj kluczowe. Przykładowo, inne materiały będą wspierały najmłodszych w nauce rozpoznawania emocji, a inne nastolatków w rozmowach o relacjach i wyzwaniach społecznych.
Zajęcia TUS są szczególnie polecane dzieciom i młodzieży:
- z trudnościami w relacjach rówieśniczych
- z rozpoznaniem trudności zachowania, w tym rozumieniem i przestrzeganiem zasad społecznych
- posiadających trudności z regulowaniem swoich emocji
- posiadających diagnozę spektrum autyzmu, ADHD lub innych deficytów rozwojowych
- z niską samooceną, lękami, wycofaniem społecznym
- doświadczającym odrzucenia lub wykluczenia
Emocjolandia na TUSie? Jak najbardziej!
Pomoce terapeutyczne EMOCJOLANDII także znajdą swoje zastosowanie podczas zajęć Treningu Umiejętności społecznych w różnych grupach wiekowych. Ich olbrzymią zaletą są przepiękne, pastelowe, akwarelowe ilustracje, które przykuwają uwagę i otulają graficznie. Są tak łagodne i przytulne, że można się w nich zatracić – a rozmowa o uczuciach z ilustracji może okazać się dodatkowym zasobem w nauce ich rozpoznawania i nazywania!
Ich olbrzymią zaletą jest to, że można je elastycznie dopasować do tematyki zajęć – niezależnie od tego, czy pracujemy nad rozpoznawaniem emocji, poprawą komunikacji, czy wzmacnianiem poczucia własnej wartości.
„Emocjonalne memory” – dla dzieci w wieku 4-8 lat
Pudełko zawiera aż 30 par tekturowych kart z przyjaznymi wizerunkami twarzy dzieci. Ich sympatyczny, pełen uroku wygląd ułatwia normalizację emocji, pokazując ich ważność, wyjątkowość i równość. Karty mogą okazać się przydatne przy budowaniu relacji z dziećmi, podczas nauki rozpoznawania i nazywania uczuć, a także zachęcają do refleksji i rozwijają wyobraźnię.
Podczas zajęć grupowych, takich jak TUS kolorowe karty mogą być wykorzystane w formie zabaw integracyjnych, budujących grupę czy rozwijających świadomość emocjonalną, przykładowo:
- w formie klasycznego memory
- w kontekście rozpoznawania, segregowania i stopniowania intensywności emocji
- jako jedną z konkurencji w zawodach („która drużyna szybciej znajdzie…”)
- dopasowywanie emocji do sytuacji
- określanie swojego bieżącego nastroju w oparciu o karty
Karty „Rozmów o emocjach” – dla dzieci w wieku 8-14 lat
Karty zostały stworzone, by wspomóc pracę pedagogów, psychologów i wszystkich terapeutów w nawiązywaniu relacji z dzieciakami. Dzięki nim jako specjaliści zyskujemy cenne narzędzie, które ułatwia rozpoczęcie rozmowy z dzieciakami – karty zadają pytania o wszystkie ważne sfery życia młodego człowieka: rodzinę, szkołę, relacje rówieśnicze, ale też te z samym sobą. Z jednej strony konkretne i rzeczowe, z drugiej metaforyczne – w wielu możemy odnajdywać podejście Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązania. Zachęcają do refleksji i budowania wyobrażeń o tym, co i jak można zmienić, nad czym popracować, by żyło się jeszcze lepiej.
„Miło, że pytasz i nastolatki” – dla nastolatków i młodzieży
Gra w wersji dla nastolatków to świetny sposób na nawiązanie relacji z młodymi ludźmi, znalezienie z nimi wspólnego języka i lepsze poznanie ich świata. Zachęca do rozmów, wspiera prowadzenie dialogu, a także skłania do refleksji, rozwija otwartość i samoświadomość. “Miło, że pytasz – Nastolatki” to idealny wybór dla rodziców, pedagogów i nauczycieli, którzy chcą znaleźć wspólny język z młodymi ludźmi. To również doskonały sposób na ciekawe spędzenie czasu w gronie swoich nastoletnich przyjaciół.
Gra składa się ze 100 kart z pytaniami w 3 kategoriach: życie codzienne; przyszłość i pasje; relacje i emocje. Karty mają za zadanie pomóc uczestnikom lepiej zrozumieć emocje, zachowania i potrzeby innych oraz swoje własne. Dzieląc się doświadczeniami i uczuciami, zyskujemy szansę na buduje wzajemnego zrozumienia i zaufania, wzmacniając tym samym bliskie relacje.
Autorka tekstu: Katarzyna Matysek, psycholożka, trenerka TUS, IG: https://www.instagram.com/psyche.in.soma